Η ψυχική υγεία είναι πολυδιάστατο φαινόμενο, αναπόσπαστο από την όλη υγεία του ανθρώπου. Είναι η ολοκληρωτική και αρμονική λειτουργία της όλης προσωπικότητας του ανθρώπου (Π.Ο.Υ.). O άνθρωπος δεν αποκτά την ψυχική υγεία για πάντα και πρέπει να δίνει ένα διαρκή αγώνα για τη διατήρησή της.
Βασικά κριτήρια του ψυχικά υγιούς ατόμου, όπως προβάλλονται στη νοσηλευτική βιβλιογραφία, είναι τα παρακάτω:
- Αποτελεσματική αντίληψη της πραγματικότητας.
- Αυτογνωσία.
- Ικανότητα ελέγχου της συμπεριφοράς του.
- Αυτοεκτίμηση.
- Ικανότητα ανάπτυξης συναισθηματικών σχέσεων.
- Δυνατότητα παραγωγικότητας.
Με βάση τα παραπάνω, το ψυχικά υγιές άτομο διαθέτει μια ρεαλιστική αντίληψη της πραγματικότητας. Έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και ρεαλιστική άποψη για τις ικανότητές του. Περνώντας τα διάφορα στάδια ανάπτυξής του και μεγαλώνοντας έχει αποβάλει τους τύπους εκείνους της συμπεριφοράς που του φαίνονται ακατάλληλοι. Έχει επιτύχει ικανοποιητική ισορροπία μεταξύ των συνειδητών και ασυνείδητων δυνάμεων που το παρακινούν να κάνει κάτι φθάνοντας έτσι σε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
Έχει την ικανότητα να αγαπάει, να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της καθημερινής ζωής, είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις σχέσεις του με τους άλλους – όπως στην εργασία κ.ά. – και προσαρμόζεται στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω του.