Συντάκτης: Δέσποινα

Για την παρασκευή των ορών χρησιμοποιούνται φυσικοί άνοσοι οροί από ασθενείς που αρρώστησαν από μία συγκεκριμένη νόσο ή βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης και έχουν τα αντίστοιχα αντισώματα στον ορό του αίματός τους. Όταν χρησιμοποιούμε μείγμα ορών αίματος ασθενών με μεγάλη περιεκτικότητα αντισωμάτων για ένα συγκεκριμένο νόσημα, έχουμε υπεράνοσο ορό. Μπορούν να δημιουργηθούν προφυλακτικοί και θεραπευτικοί οροί (γ σφαιρίνη) ύστερα από ενεργητική ανοσοποίηση ενός πειραματόζωου (π.χ. αλόγου). Δηλαδή χορηγείται στο πειραματόζωο το μικροβιακό στέλεχος ή η τοξίνη ενός μικροβίου με στόχο να δημιουργήσει ο οργανισμός αντισώματα. Τα αντισώματα που θα δημιουργηθούν κυκλοφορούν στο αίμα του ζώου, οπότε αφού γίνει αφαίμαξη, παίρνουμε τον ορό του αίματος που περιέχει τα αντίστοιχα αντισώματα.

Παράδειγμα χορήγησης ορού αποτελεί ο αντιτετανικός ορός

Οι ζωονόσοι που οφείλονται σε βακτήρια, παράσιτα και μύκητες είναι συνήθως επαγγελματικές νόσοι ή τροφιμογενείς (με κατανάλωση τροφίμων). Ενώ οι ζωονόσοι που οφείλονται σε ιούς μεταδίδονται συνήθως με 3 τρόπους: με δάγκωμα (π.χ. λύσσα), με τσίμπημα αρθροπόδων και εξ επαφής ή μηχανικά.

Τα βασικότερα νοσήματα που μεταδίδουν τα διάφορα είδη ζώων, λοιπόν, είναι τα εξής:

ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΗΣ	ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Σκύλοι	Λύσσα, Λεπτοσπείρωση, Λεϊσμανίαση, Κοινουρίαση, Ψώρα (δέρμα),  Δερματοφυτιάσεις (δέρμα), Εχινοκοκκίαση
Γάτες	Λύσσα, Λεπτοσπείρωση, Τοξοπλάσμωση, Δερματοφυτιάσεις (δέρμα)
Βοοειδή(αγελάδες, βουβάλια)	Αιμορραγικός Πυρετός, Άνθρακας, Φυματίωση, Βρουκέλλωση, Λεπτοσπείρωση, Πυρετός Q, Πιροπλάσμωση
Χοίροι (Γουρούνια)	Βρουκέλλωση, Άνθρακας, Λεπτοσπείρωση, Ερυθρά
ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ (Aedes  aegypti, Aedes albopictus, anopheles κ.α.)	Ιός του Δυτικού Νείλου, Δάγκειος πυρετός, Κίτρινος πυρετός, ελονοσία κ.α.
ΦΛΕΒΟΤΟΜΟΙ (ΣΚΝΙΠΕΣ)	Λεϊσμανίαση
ΚΡΟΤΩΝΕΣ (ΤΣΙΜΠΟΥΡΙΑ)	Εγκεφαλίτιδα από κρότωνες, Αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό, Εξανθηματικός Τύφος, Νόσος του Lyme
ΑΦΑΝΙΠΤΕΡΑ (ΨΥΛΛΟΙ)	Πανώλη, Εξανθηματικός τύφος
ΜΥΓΕΣ (ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ)	Ανθρώπινη Αφρικανική τρυπανοσωμίαση κ.α.
ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ(ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ)	Σχιστοσωμίαση

 

Προφυλάξεις αναπνευστικών λοιμώξεων:

• Προτιμάται μοναχικό δωμάτιο. Διατήρηση της πόρτας κλειστής. Μπλούζα και γάντια δεν είναι απαραίτητα.
• Μάσκα για όσους μπαίνουν στο δωμάτιο
• Πλύσιμο χεριών μετά από κάθε επαφή με τον άρρωστο.
• Μιας χρήσης υλικό απορρίπτεται. Μολυσμένα αντικείμενα πολλαπλής χρήσης απολυμαίνονται.
• Ενημέρωση νοσηλευτικού προσωπικού

Αντιτετανικό ορό χρησιμοποιούμε μετά από τραυματισμό από αντικείμενα τα οποία είναι πιθανόν να είναι μολυσμένα με το κλωστηρίδιο του τετάνου καθώς επίσης και σε τραύματα στα οποία είναι εύκολο να αναπτυχθεί το κλωστηρίδιο του τετάνου. Τέτοια τραύματα είναι τα θλαστικά με ανώμαλα χείλη καθώς και εκείνα που προκαλούνται από σκουριασμένα μεταλλικά αντικείμενα( π.χ. καρφιά).

Τα εμβόλια είναι διαλύματα που περιέχουν τροποποιημένους ζωντανούς εξασθενημένους ή αδρανοποιημένους ή νεκρούς μικροοργανισμούς (ιοί ή βακτηρίδια) ή τροποποιημένη εξωτοξίνη αυτών.

ή

Εμβόλια ονομάζονται τα σκευάσματα εκείνα, που χορηγούμενα προκαλούν διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να παραχθούν α) αντισώματα και β) ευαισθητοποιημένα Τ – λεμφοκύτταρα έναντι των σκευασμάτων αυτών. Η χορήγηση των εμβολίων οδηγεί στην επίτευξη τεχνητής ενεργητικής ανοσίας.

 

Άνοσος ορός (ή ορός) ονομάζονται τα έτοιμα αντισώματα έναντι ενος μικροοργανισμού, τα οποία λαμβάνονται με τη μορφή αίματος ή πρωτεϊνικού κλάσματος του αίματος. Ο ορός αυτός προέρχεται από ζώα ή από ανθρώπους, που τους έχει προκληθεί τεχνητά λοίμωξη και έχουν αναπτύξει αντισώματα. Με τη χορήγηση του αυτοάνοσου ορού επιτυγχάνεται τεχνητή παθητική ανοσία. Άνοσοι οροί χορηγούνται σε άτομα που μολύνθηκαν από επίκτητες λοιμώξεις, καθώς και για την πρόληψη και αντιμετώπιση νόσων που οφείλονται σε δράση τοξίνης μικροβίου. Παράδειγμα άνοσου ορού είναι η υπεράνοσος γ-σφαιρίνη.

Οι κύριοι τρόποι μετάδοσης των λοιμογόνων παραγόντων είναι δύο: ο άμεσος και ο έμμεσος τρόπος.

1. Άμεση μετάδοση: Γίνεται με:
   α) Επαφή με ανθρώπους, π.χ. φιλί, συνουσία
   β) Εκτόξευση σταγονιδίων στον στοματικό, ρινικό ή οφθαλμικό βλεννογόνο. Π.χ. σάλιο κατά την ομιλία
   Τα νοσήματα που μεταδίδονται με άμεσο τρόπο, από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς να παρεμβάλλεται διαβιβαστής, από τον αναπνευστικό κυρίως δρόμο, ονομάζονται και μολυσματικά ή κολλητικά. Σύμφωνα με τα παραπάνω:
   Η ιλαρά είναι λοιμώδες και μολυσματικό.
   Η ελονοσία είναι λοιμώδες, αλλά όχι μολυσματικό.
   γ) Επαφή με ζώα (δάγκωμα, γρατζούνισμα)
   δ) Επαφή με ελεύθερο περιβάλλον (χώμα για τέτανο, νερό για παράσιτα κλπ)
2. Έμμεση μετάδοση: Γίνεται με:
   α) Άψυχο αγωγό. Ο αγωγός αυτός μπορεί να είναι κάποια μολυσμένα αντικείμενα, μαντήλια, ρούχα, σεντόνια, χειρουργικά εργαλεία ή μολυσμένα υλικά όπως νερό, τρόφιμα, γάλα, αίμα, ορός, πλάσμα. Στο χρονικό διάστημα που κρατάει η μεταφορά του, ο λοιμογόνος παράγοντας μπορεί να πολλαπλασιάζεται ή να εξελίσσεται στον αγωγό.
   β) Έμψυχο διαβιβαστή: Μπορεί να είναι μηχανικός ή βιολογικός όπως είπαμε ήδη
   γ) Από τον αέρα. Γίνεται διασπορά αιωρούμενων σταγονιδίων που μετά μπαίνουν στο αναπνευστικό σύστημα κάποιου ευαίσθητου ατόμου. Τα σωματίδια μπορεί να παραμένουν αιωρούμενα στον αέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα διατηρώντας τη μολυσματικότητα και τη λοιμοτοξικότητα τους και γι’ αυτό μιλάμε για έμμεση και όχι για άμεση εκτόξευση των σταγονιδίων απ’ ευθείας στα ευαίσθητα άτομα. Αυτή η διάκριση έχει μεγάλη σημασία για την πρόληψη και αντιμετώπιση τους. Για παράδειγμα, η άμεση μετάδοση περιορίζεται με τη χρησιμοποίηση μάσκας ή με αραίωση των κρεβατιών στους θαλάμους, ενώ η από αέρα μετάδοση μπορεί να αντιμετωπιστεί με επαρκή αερισμό, σωστή απολύμανση και συστηματική καταπολέμηση της σκόνης.

Η μόλυνση του ανθρώπου μπορεί να γίνει από τα παρακάτω συστήματα:

• Από το αναπνευστικό σύστημα: Άμεση, με σταγονίδια, φιλί ή έμμεση με τον αέρα.
• Από γαστρεντερικό σύστημα: Με μολυσμένες τροφές, νερό, βρώμικα χέρια, μολυσμένα αντικείμενα.
• Από το δέρμα και τους βλεννογόνους: Σεξουαλική επαφή, τραύματα, ενέσεις και ιατρικά εργαλεία, δάγκωμα ή τσίμπημα εντόμου.
• Από το αίμα: με μεταγγίσεις.
• Από τον πλακούντα: Από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού. Λέγεται επίσης κάθετη μετάδοση και η λοίμωξη που απέκτησε το έμβρυο από τη μητέρα του, κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής του , λέγεται συγγενής.

Ιδιαίτερη ανάγκη καλής καθαριότητας της στοματικής κοιλότητας έχουν:

• Οι ασθενείς που είναι διασωληνωμένοι ή που φέρουν μόνιμη τραχειοστομία
• Όσοι έχουν υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργικές επεμβάσεις
• Διαβητικοί
• Άρρωστοι που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία