Συντάκτης: Δέσποινα

Ο άρρωστος τοποθετείται σε καθιστική θέση για να διευκολυνθεί η αναπνοή του, με το ερεισίνωτο ή µε μαξιλάρια, του χορηγούμε O₂ µε ρινικό καθετήρα ή μάσκα Venturi σύμφωνα µε τις ιατρικές οδηγίες. Εξασφαλίζεται ανοικτή φλεβική οδός µε καθετήρα και χορηγούνται τα κατάλληλα φάρμακα ενδοφλεβίως όπως διουρητικά, βρογχοδιασταλτικά, δακτυλίτιδα, μορφίνη, αγγειοδιασταλτικά και διττανθρακικό νάτριο. Δώστε προσοχή στη χορήγηση και καταμέτρηση των φαρμάκων, καταγράψτε µε ακρίβεια αυτά. Γίνεται καθετηριασμός ουροδόχου κύστεως, µμετρώνται τα υποβαλλόμενα υγρά σε ειδικό δελτίο και ελέγχεται έμμεσα η νεφρική λειτουργία.

Γίνεται συχνή λήψη ζωτικών σημείων.

Για τη μείωση της φλεβικής επαναφοράς στην καρδιά και τη μείωση του καρδιακού έργου μπορεί να γίνει «λευκή αφαίμαξη» δηλαδή δένονται µε ελαστικούς επιδέσμους τα τρία από τα τέσσερα άκρα, αρκετά σφιχτά, ώστε να εμποδίζεται η φλεβική αλλά όχι η αρτηριακή κυκλοφορία. Ανά 15 min απελευθερώνεται εκ περιτροπής ένα από τα δεμένα άκρα και γίνεται κυκλικά η στάση της κυκλοφορίας του αίματος. Μπορεί να εφαρμοστεί και αυτόματη συσκευή από το εμπόριο.

Σε επείγουσα κατάσταση, ο άρρωστος µμεταφέρεται στην καρδιολογική µμονάδα εντατικής θεραπείας με ενδοτραχειακή διασωλήνωση και συνδέεται µε αναπνευστήρα. Στη μονάδα γίνονται αιμοληψίες για βιοχημικό έλεγχο και αέρια αρτηριακού αίματος. Κατά τη φροντίδα των αρρώστων πρωταρχικό μέλημα του νοσηλευτικού προσωπικού είναι η εξατομίκευση της νοσηλευτικής φροντίδας τους και η δημιουργία θεραπευτικού και ήρεμου περιβάλλοντος, µε μείωση των εντάσεων που δημιουργούνται συνήθως στον άρρωστο, στους συγγενείς και στο προσωπικό της μονάδας.

Οίδημα γενικευμένο ή τοπικό:

Σε αυτούς τους αρρώστους μετράμε καθημερινά το βάρος του αρρώστου και γίνονται εξετάσεις αίματος Hb, λευκώματος κ.α. Σε περιπατητικούς αρρώστους εξετάζουμε το οίδημα στις ποδοκνημικές αρθρώσεις και στους κλινήρεις ελέγχουμε αν έχουν οίδημα στην οσφυϊκή μοίρα. Γίνεται ιδιαίτερη φροντίδα για πρόληψη κατακλίσεων, αυστηρή μέτρηση προσλαμβανόμενων και αποβαλλόμενων υγρών και προσεκτική τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής. Η δίαιτα του αρρώστου είναι άναλος.

Τα κυριότερα συμπτώματα και σημεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι είναι:

• Δίψα
• Πολλά ούρα
• Έντονο αίσθημα κόπωσης
• Χάσιμο βάρους

Μπορεί, αν παραμεληθεί, να φτάσει σε διαβητικό κώμα.

Νοσηλευτική φροντίδα.

• Η κακή θρέψη είναι ένα από τα βασικά προβλήματα αυτών των αρρώστων γι’ αυτό η σωστή διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο. Σε αντιρροπούµενη κίρρωση ενδείκνυται η υπερθερμιδική δίαιτα, πλούσια σε λευκώματα, υδατάνθρακες, βιταμίνες, αλλά φτωχή σε λίπος και αλάτι. Τονίζεται στον άρρωστο να αποφεύγει τις συντηρημένες τροφές που περιέχουν αλάτι και πώς να χρησιμοποιεί υποκατάστατα αυτού, όπως ο χυμός λεμονιού. H φροντίδα της στοματικής κοιλότητας είναι ένας σημαντικός παράγοντας, γιατί καταπολεμά τη δυσοσμία (απόπνοια σάπιου μήλου). Χρησιμοποιείται μαλακή βούρτσα.
• Γίνεται καθημερινό ζύγισμα του αρρώστου και παρακολούθηση των προσλαμβανόμενων – αποβαλλόμενων υγρών. Καθημερινή περιποίηση του δέρματος.
• Ένα από τα προβλήματα του αρρώστου είναι οι συχνές αιμορραγίες λόγω της διαταραχής του χρόνου προθρομβίνης. Η παρατεταμένη πίεση στα σημεία που γίνονται οι αιμοληψίες και η αποφυγή των ενέσεων ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο αιμορραγίας. Γίνεται η συχνή παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, των κενώσεων και των εμέτων.
• Λαμβάνονται όλα τα μέτρα για πρόληψη των λοιμώξεων, γιατί ο άρρωστος είναι επιρρεπής σ’ αυτές.
• Όταν ο άρρωστος παρουσιάσει ασκίτη, χορηγούνται διουρητικά, σύμφωνα µε την ιατρική οδηγία, τίθεται σε άναλη δίαιτα, γίνονται παρακεντήσεις κοιλίας και ο άρρωστος τοποθετείται σε ημικαθιστή θέση για να πιέζεται το διάφραγμα.
• Σε μη αντιρροπούμενη κίρρωση, ο άρρωστος παρουσιάζει ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Εξασφαλίζονται συνθήκες για πρόληψη τραυματισμού. Δε σηκώνεται από το κρεβάτι μόνος του, περιορίζεται με τοποθέτηση προφυλακτήρων (είναι διεγερτικός), γίνονται καθημερινά υποκλυσμοί για καθαρισμό του εντέρου, για τη μείωση της αμμωνίας που παράγεται στο έντερο. Σ’ αυτή τη φάση, χορηγείται υποπρωτεϊνική δίαιτα.

Αίτια:

• Χρόνια ενεργός ηπατίτιδα από ιό τύπου Β η C.
• Αλκοολισμός που προκαλεί λιπώδη εκφύλιση του ήπατος.
• Φαρμακευτική ηπατίτιδα, δηλαδή βλάβη του ήπατος από τοξικά φάρμακα.
• Αιμοχρωμάτωση. Είναι η αύξηση των υλικών αποθεμάτων σιδήρου που τοποθετείται στα διάφορα όργανα και διαταράσσει τις λειτουργίες τους.
• Συγκέντρωση χαλκού στο ήπαρ (νόσος Wilson).
• Χρόνια απόφραξη χοληφόρου συστήματος. Λέγεται χολική κίρρωση.
• Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια. Εξαιτίας της, «λιμνάζει» το αίμα στο ήπαρ και επιβαρύνεται η κυκλοφορία το για χρόνια, οπότε βλάπτεται το ηπατικό κύτταρο. Η κίρρωση αυτή λέγεται καρδιακή.

Είναι νόσος πολύ βαριάς πρόγνωσης που καταλήγει σε θάνατο.

Συμπτώματα:

Η απότομη εισβολή της νόσου εμφανίζεται με τα ακόλουθα συμπτώματα:

1. Έντονη καταβολή δυνάμεων.
2. Υψηλός πυρετός.
3. Αιμορραγίες, ελκώσεις του στόματος, ρινορραγίες.
4. Σπληνομεγαλία, ηπατομεγαλία, πιθανή διόγκωση λεμφαδένων.
5. Ανορεξία.

Σε λιγότερο βαριά μορφή εισβάλει µε:

1. Αδυναμία.
2. Οστικούς πόνους.
3. Υπερτροφία των ούλων.
4. Ηπατομεγαλία, σπληνομεγαλία.

Και στις δύο περιπτώσεις ο θάνατος επέρχεται από σηψαιμία ή αιμορραγίες.

Προεγχειρητική ετοιμασία του αρρώστου.

Με τη σωστή προεγχειρητική ετοιμασία του αρρώστου προλαβαίνουμε… τις μετεγχειρητικές επιπλοκές και επιταχύνουμε την αποκατάστασή του.

Η προεγχειρητική ετοιμασία περιλαμβάνει τη:

α. Γενική προεγχειρητική ετοιμασία.

Ψυχολογική ετοιμασία. Η χειρουργική επέμβαση προκαλεί στρες στον άρρωστο. Όσο πιο έντονο είναι το στρες, τόσο περισσότερο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον οργανισμό του αρρώστου πριν, κατά και μετά την επέμβαση. Άλλοι παράγοντες που προκαλούν στρες είναι: η αναισθησία, το άγνωστο περιβάλλον του χειρουργείου, τα οικογενειακά προβλήματα και ο πόνος.

Οι νοσηλευτές καλούνται να προσφέρουν βοήθεια στον άρρωστο µε σεβασμό και ενδιαφέρον. Πολλοί εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους µε μεγαλύτερη ευκολία στο νοσηλευτή από ό,τι στους συγγενείς τους. Γι’ αυτό ο νοσηλευτής πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του αρρώστου. Αυτό θα το πετύχει, όταν δίνει λογικές πληροφορίες και εξηγήσεις στον άρρωστο και εφαρμόζει τις νοσηλευτικές τεχνικές µε δεξιοτεχνία και αυτοπεποίθηση.

Φυσική ετοιμασία. Η καλή θρέψη και η ενυδάτωση στην προεγχειρητική περίοδο βοηθά τον άρρωστο να αντιμετωπίσει το μετεγχειρητικό αρνητικό ισοζύγιο αζώτου και την ελλιπή σίτιση των πρώτων μετεγχειρητικών ημερών χωρίς σοβαρές συνέπειες. Ο άρρωστος µε κακή θρέψη έχει μικρή αντοχή στο χειρουργικό στρες και είναι επιρρεπής στις λοιμώξεις εξαιτίας της μειωμένης αντίστασης του οργανισμού. Είναι επιρρεπής στο shock και την αιμορραγία εξαιτίας της υποπρωτεϊναιμίας. Η επούλωση του τραύματος καθυστερεί από τη μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών και βιταμίνης C, προεγχειρητικά διορθώνεται κάθε υδατοηλεκτρολυτική διαταραχή, χορηγείται υπερθερμιδική µε περίσσεια βιταμινών διατροφή και γίνεται μετάγγιση αίματος, αν υπάρχει αναιμία.

Τα ηλικιωμένα άτομα μετεγχειρητικά παρουσιάζουν εύκολα αφυδάτωση και βραδύτερο ρυθμό επούλωσης στις τραυματικές βλάβες. Χρόνιες ασθένειες του αναπνευστικού και του κυκλοφορικού συστήματος επιβαρύνουν τη μετεγχειρητική κατάσταση και πρέπει να αντιμετωπίζονται προεγχειρητικά.

Αν ο άρρωστος παίρνει φάρμακα, όπως κορτικοειδή, αντιβιοτικό, διουρητικά και αντιπηκτικά, λαμβάνονται υπόψη και κρίνεται αν πρέπει να συνεχισθούν ή όχι.

Η λειτουργία του εντέρου πρέπει να ρυθμίζεται καλά πριν από την επέμβαση. Προτιμότερο είναι να ρυθμιστεί µε την κατάλληλη δίαιτα και όχι µε ισχυρά καθαρτικά  που προκαλούν υδατοηλεκτρολυτικές διαταραχές.

Διαγνωστικές εξετάσεις. Οι γενικές διαγνωστικές εξετάσεις γίνονται σε όλους τους αρρώστους που πρόκειται να χειρουργηθούν. Αυτές είναι:

• Η γενική αίματος, ταχύτητα καθίζησης ερυθρών, χρόνος προθρομβίνης, ομάδα Rhesus, αυστραλιανό αντιγόνο, HIV, Wasserman, VDRL.
• Ουρία, σάκχαρο, ηλεκτρολύτες.
• Η ακτινογραφία θώρακα.
• Η γενική ούρων.
• Το ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Ανάλογα µε την περίπτωση ακολουθούν και οι ειδικές εξετάσεις. Μετά την οριστική απόφαση για την εγχείρηση του αρρώστου καλείται ο αναισθησιολόγος για την προεγχειρητική εκτίμηση του αναπνευστικού και κυκλοφορικού συστήματος.

Γραπτή συγκατάθεση. Πριν από κάθε χειρουργική επέμβαση απαιτείται γραπτή συγκατάθεση του αρρώστου ή των συγγενών του. Υπάρχει ειδικό έντυπο όπου ο ασθενής υπογράφει, αφού ενημερωθεί από το γιατρό. Αν πρόκειται για ανήλικο ασθενή ή ασθενή σε κωματώδη κατάσταση, υπογράφει µέλος της οικογένειας. Σε επείγουσες επεμβάσεις, όπου κρίνεται η ζωή του αρρώστου, η εγχείρηση γίνεται χωρίς άδεια.

β. Τοπική προεγχειρητική ετοιμασία.

Σκοπός της τοπικής προεγχειρητικής ετοιμασίας είναι η κατά το δυνατόν απαλλαγή του δέρματος από μικρόβια, χωρίς να προκληθεί ερεθισμός ή λύση. Αν κατά λάθος προκληθεί εκδορά του δέρματος, αναφέρεται στο χειρούργο πριν την επέμβαση. Η ατομική υγιεινή του αρρώστου είναι απαραίτητη την παραμονή της επέμβασης και περιλαμβάνει:

• Λουτρό καθαριότητας.
• Λούσιμο κεφαλής. .
• Φροντίδα στόματος και νυχιών.

Αν o άρρωστος είναι περιπατητικός, αφού του δώσουμε ορισμένες πληροφορίες και του εξηγήσομε τη σπουδαιότητα της ατομικής υγιεινής, φροντίζει μόνος του τον εαυτό του. Αν όμως ο άρρωστος είναι κλινήρης, οι παραπάνω νοσηλευτικές ενέργειες γίνονται από το νοσηλευτή στο κρεβάτι. Στο τέλος γίνεται αποτρίχωση του δέρματος του εγχειρητικού πεδίου και τοπική αντισηψία.

γ. Τελική προεγχειρητική ετοιμασία.

Το βράδυ της προηγούμενης ημέρας επιδιώκουμε την εξασφάλιση ήρεμου ύπνου µε χορήγηση στον άρρωστο του κατευναστικού που έδωσε εντολή ο γιατρός. Ο νοσηλευτής προστατεύει τον άρρωστο από παράγοντες που θα μπορούσαν να διαταράξουν τον ύπνο.

Δίνεται ελαφρά τροφή στον άρρωστο και το βράδυ μένει νηστικός.

Καθαρτικός υποκλυσμός γίνεται το προηγούμενο απόγευμα της επέμβασης µε σκοπό τον καθαρισμό του εντέρου. Το έντερο πρέπει να είναι απαλλαγμένο από το περιεχόμενό του, ώστε να µην υπάρχει ακούσια κένωση στο χειρουργικό τραπέζι µε τη χορήγηση των αναισθητικών φαρμάκων. Σε ειδικές περιπτώσεις ετοιμασίας εντέρου γίνονται περισσότεροι του ενός υποκλυσμοί και χορηγούνται καθαρτικά. Ο νοσηλευτής παρακολουθεί τα αποτελέσματα και ενημερώνει το φύλλο νοσηλείας, Πριν από τη μεταφορά του αρρώστου στο χειρουργείο ο υπεύθυνος νοσηλευτής, που ετοιμάζει τον άρρωστο για το χειρουργείο, φροντίζει για τα εξής:

1. Να τον ντύσει µε τα ειδικά ρούχα για το χειρουργείο.
2. Να του αφαιρέσει δακτυλίδια και άλλα κοσμήματα που παραδίδονται στην προϊσταμένη για φύλαξη.
3. Να φροντίσει για την κένωση της ουροδόχου κύστης. .
4. Να του χορηγήσει προνάρκωση μισή ώρα πριν την εγχείρηση, αν υπάρχει οδηγία γιατρού.
5. Να ελέγξει και να καταγράψει τα ζωτικά σημεία του αρρώστου πριν και μετά την προνάρκωση.
6. Να συμπληρώσει το φύλλο προεγχειρητικής ετοιμασίας του αρρώστου.

Η μεταφορά του αρρώστου από το τμήμα στο χειρουργείο και μετά την επέμβαση από το χειρουργείο στο τμήμα γίνεται από το προσωπικό με φορείο του χειρουργείου.

• Χορήγηση ισχυρών αναλγητικών και σπασμολυτικών καθ’ οδηγία ιατρού.
• Επεξήγηση και ενημέρωση του ασθενή για την κατάσταση του και γι’ αυτό που προσφέρεται.
• Χορήγηση υγρών για ώθηση τυχόν λίθων.
• Πιστή τήρηση τυχόν φαρμακευτικής αγωγής και σε πιθανή ούρηση, αξιολόγηση του αποτελέσματος.
• Διδασκαλία για κινητοποίηση του ασθενή (για πιθανή αποβολή λίθου).