Συντάκτης: Δέσποινα

Συνήθως ο ασθενής αισθάνεται απότομα δυσφορία, την οποί περιγράφει σαν στεναχώρια στο στήθος ή την αναπνοή, μικρή και συχνή αναπνοή, εφίδρωση. Επίσης εμφανίζει ανησυχία, σύγχυση, κυάνωση, υπόταση, ταχυκαρδία και οπισθοστερνικό πόνο. Σε μεγάλη εμβολή ο ασθενής μπορεί να πάθει καρδιακή ανακοπή και να πεθάνει. Αν η εμβολή δεν επιφέρει αμέσως το θάνατο ο ασθενής παρουσιάζει εικόνα καταπληξίας και χρειάζεται καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.

Γενικά, μια ανεξήγητη δύσπνοια ή επιδείνωση υπάρχουσας σε μετεγχειρητικό ασθενή, ηλικιωμένο, παχύσαρκο, έγκυο ή λεχώνα, σε ασθενή με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, κατάγματα κάτω άκρων, μακρά παραμονή στο κρεβάτι, καρκίνωμα, πρέπει να μας δημιουργεί την υποψία της πνευμονική εμβολής.

Είναι κατά κύριο λόγο η μετεγχειρητική προσέγγιση*, στην οποία προστίθεται και η σύσταση για περιοδικό επανέλεγχο, όπως επίσης και η ιδιαίτερη ψυχολογική προσέγγιση, εφόσον ο άρρωστος είναι καρκινοπαθής και μπορεί να το γνωρίζει.

Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η νοσηλευτική φροντίδα, στην περίπτωση που o άρρωστος φέρει, μετά το χειρουργείο, γαστροστομία ή νηστιδοστομία, απ’ όπου και τρέφεται στη συνέχεια. Πρόκειται για μια επώδυνη συναισθητικά εμπειρία, μια αναπηρία, γι’ αυτό και θα πρέπει να ενισχυθεί, ώστε η αποδοχή να γίνει σταδιακά, ομαλά και πριν το χειρουργείο.

*Μετεγχειρητική Φροντίδα Αρρώστου:
H µμετεγχειρητική φροντίδα του αρρώστου αρχίζει μετά το τέλος της εγχείρησης και τελειώνει µε την πλήρη αποκατάστασή του. O νοσηλευτής κατά τη µμετεγχειρητική περίοδο φροντίζει τον άρρωστο µε σκοπό:

• Να προλάβει τις επιπλοκές.
• Να τον ανακουφίσει από τον πόνο.
• Να διαπιστώσει και να αντιμετωπίσει τις ανάγκες του.
• Να βοηθήσει τον άρρωστο να επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση.

Μετά το τέλος της επέμβασης ο άρρωστος μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης

Η αίθουσα ανάνηψης είναι χώρος κατάλληλα εξοπλισμένος µε όλα τα αντικείμενα και τις συσκευές που χρειάζονται για την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών, καθώς επίσης και με εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Ο άρρωστο παραμένει στο χώρο αυτό μέχρι να συνέλθει από την αναισθησία και να σταθεροποιηθούν τα ζωτικά του σημεία.

Ετοιμασία χειρουργικού κρεβατιού.
Όταν o άρρωστος µμεταφέρεται στο χειρουργείο, ετοιμάζεται το χειρουργικό κρεβάτι στο τμήμα, καθώς και το περιβάλλον του θαλάμου ανάλογα µε την περίπτωση.
Επιστροφή του αρρώστου από το χειρουργείο.
Όταν επιστρέψει ο άρρωστος στο τμήμα, ο νοσηλευτής:

• Φροντίζει µε άλλους δύο νοσηλευτές τη µμεταφορά του αρρώστου από το φορείο στο κρεβάτι µε ήπιες κινήσεις.
• Τακτοποιεί τον άρρωστο στην κατάλληλη για κάθε περίπτωση θέση. Συνήθεις θέσεις που δίνονται στον άρρωστο είναι ύπτια µε το κεφάλι γυρισμένο στο πλάι για την πρόληψη εισρόφησης εμεσμάτων, καθιστική και ημικαθιστική.
• Ελέγχει τα ζωτικά σημεία του αρρώστου. O έλεγχος των ζωτικών σημείων γίνεται συχνά τις πρώτες µμετεγχειρητικές ώρες και αναγράφονται στο φύλλο νοσηλείας.
• Ελέγχει το τραύμα μήπως αιμορραγεί. Αυτό το βλέπει από τις εξωτερικές γάζες, αν είναι λερωμένες µε αίμα. Επίσης ελέγχει τις παροχετεύσεις, αν λειτουργούν σωστά, και το επίπεδο συνείδησης του αρρώστου, για να εκτιμήσει τη γενική του κατάσταση.
• Μετράει και αναγράφει στον πίνακα προσλαμβανόμενων και αποβαλλόμενων υγρών, το ποσό των ούρων για την εκτίμηση της κατάστασης των νεφρών.
• Φροντίζει για την ανακούφιση του αρρώστου από τον πόνο (παυσίπονα σύμφωνα με την ιατρική οδηγία δίνονται προσεκτικά µμετεγχειρητικά).
• Ενθαρρύνει τον άρρωστο να παίρνει βαθιές αναπνοές, να βήχει, να αλλάζει συχνά θέση και να κάνει ασκήσεις των κάτω άκρων.
• Ελέγχει και παρακολουθεί την ενδοφλέβια έγχυση υγρών.
• Τοποθετεί νεφροειδές, χαρτομάντιλα και το κουδούνι κοντά στον άρρωστο.
• Συμβουλεύεται και διεκπεραιώνει τις ιατρικές οδηγίες.
• Ενημερώνει το δελτίο νοσηλείας και συμπληρώνει το διάγραμμα.

Θρέψη του αρρώστου.
Τις πρώτες µμετεγχειρητικές ημέρες χορηγούνται ενδοφλέβια διαλύματα γλυκόζης και ηλεκτρολυτών. Αποφεύγεται η χορήγηση µμεγάλης ποσότητας υγρών για τον κίνδυνο επιπλοκών από το κυκλοφορικό σύστημα. Η προοδευτική θρέψη του αρρώστου από το στόμα εξαρτάται από το είδος της επέμβασης και τη γενική κατάσταση του αρρώστου. Χορηγούνται υγρά από το στόμα από την πρώτη µμετεγχειρητική ημέρα. Αν όμως ο άρρωστος κάνει εμέτους ή έχει ρινογαστρικό καθετήρα υγρών από το στόμα καθυστερεί.

Έγερση του αρρώστου.

Σήμερα υπάρχει η τάση να σηκώνεται o άρρωστος από το κρεβάτι το πρώτο 24ωρο ή 48ωρο από την εγχείρηση, για την αποφυγή επιπλοκών από:

• το αναπνευστικό σύστημα,
• το πεπτικό σύστημα,
• το κυκλοφορικό σύστημα
• τη μείωση του μετεγχειρητικού πόνου,
• την ταχύτερη ανάρρωση και τη συντόμευση του χρόνου επιστροφής στην πλήρη δίαιτα.

Η έγερση του αρρώστου μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα. Πριν σηκωθεί ο άρρωστος από το κρεβάτι, παίρνονται τα ζωτικά σημεία και επιβεβαιώνεται η καλή γενική του κατάσταση.

Αν η έγκαιρη έγερση δεν είναι δυνατή, τότε γίνονται ασκήσεις στο κρεβάτι, που φέρνουν τα ίδια καλά αποτελέσματα με την έγκαιρη έγερση.

• Αποφυγή λήψης υγρών και στερεών από το στόμα.
• Παραμονή στο κρεβάτι, κάλυψη βασικών αναγκών, διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς.
• Παρακολούθηση ζωτικών σημείων ανά 1 ώρα επί οξείας φάσης και στη συνέχεια, ανά 3 ωρες.
• Προετοιμασία για επείγουσα ενδοσκόπηση.
• Περιποίηση στοματικής κοιλότητας.
• Παρακολούθηση κενώσεων και εμέτων.
• Επί αιματέμεσης, & . τοποθετείται levin και απαιτείται η ειδική νοσηλευτική ετοιμασία των απαραίτητων υλικών.
• Γίνεται µμετάγγιση αίματος και παρέχεται η αντίστοιχη νοσηλευτική φροντίδα, ενώ ταυτόχρονα ελέγχεται η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών – ηλεκτρολυτών.
• Τήρηση ιατρικών οδηγιών για τη φαρμακευτική αγωγή.

Ο άρρωστος μετά από επαναλαμβανόμενα επεισόδια γαστρορραγίας, οδηγείται στο χειρουργείο και ακολουθείται η προεγχειρητική και µμετεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα.

Η γαστρορραγία είναι η αιμορραγία του στομάχου. Οφείλεται σε διάβρωση αιμοφόρου αγγείου που βρίσκεται στην περιοχή του έλκους. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε αιμορραγία ενός κακοήθους όγκου, σε βαριές μορφές γαστρίτιδας, διαταραχές πηκτικότητας του αίματος, τραυματισμό από Levin, δηλητηριάσεις ή λήψη ερεθιστικών φαρμάκων. Εκδηλώνεται με οξύ κοιλιακό άλγος, απώλεια αίματος από το στόμα (αιματέμεση) ή από τον πρωκτό (αιματοχεσία) και με μείωση του αιματοκρίτη

Το νοσηλευτικό προσωπικό δίνει µμεγάλη βαρύτητα στη ψυχολογική υποστήριξη του αρρώστου, αλλά και της οικογενείας του. O φόβος είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί για τη µμετέπειτα πορεία. Ο πόνος που νιώθει, οι παρενέργειες από τη χημειοθεραπεία (κυρίως εμετός, ναυτία, διάρροια, καταβολή δυνάμεων) τον κάνουν αδύναμο και πολλές φορές αναπτύσσει εξάρτηση από το νοσηλευτικό προσωπικό. Επίσης, η αλλαγή εικόνας του σώματος του δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα. Γι’ αυτό, το νοσηλευτικό προσωπικό που νοσηλεύει αυτούς τους αρρώστους, πρέπει να είναι εξειδικευμένο.

Αν ο άρρωστος µε καρκίνο πνεύμονα μπορεί να χειρουργηθεί, τότε η νοσηλευτική φροντίδα προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά είναι η ίδια με τη φροντίδα αρρώστου με εγχείρηση θώρακα.
Ο άρρωστος µε καρκίνο που υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία αναπτύσσει πολύ συχνά στοματίτιδα, γι’ αυτό επιβάλλεται η συχνή φροντίδα του στόµατος και η ενημέρωση του θεράποντος γιατρού.
Η πλήρης διατροφή είναι απαραίτητη στους ασθενείς που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της νόσου, γιατί είναι συνήθως καχεκτικοί.
Επιβάλλεται η µμέτρηση ζωτικών σηµείων και η απεικόνιση στο διάγραµµα, ιδιαίτερα όταν υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, γιατί πολλές φορές πέφτει η αρτηριακή πίεση κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα.
Το κυτταροστατικά φάρµακα πρέπει να ετοιμάζονται σε ειδικό χώρο, γιατί είναι τοξικά και δημιουργούν προβλήματα στο προσωπικό όταν δεν παίρνονται τα κατάλληλα µέτρα.
Αν δεν υπάρχει στο φαρμακείο κεντρικός χώρος για παρασκευή αυτών των φαρµάκων, τότε πρέπει να δημιουργηθεί ειδικός χώρος στα τμήµατα, εξοπλισμένος µε μηχάνημα κάθετης ροής (Hood) και το άτοµο που ετοιμάζει αυτό τα φάρµακα να φοράει μπλούζα µε μανικέτια, διπλά γάντια, µάσκα και γυαλιά.
Οι άρρωστοι που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις γι’ αυτό νοσηλεύονται σε μονόκλινο δωμάτιο και παίρνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για λοιμώξεις
Οι άρρωστοι που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία πολύ συχνά αναπτύσσουν δερματικές αλλοιώσεις. Στην περίπτωση που υπάρχει ξηρή απολέπιση, μπορεί να χρησιμοποιείται, τοπικά, ενυδατική λοσιόν για ανακούφιση από τον κνησμό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αποσμητικά, γιατί είναι ερεθιστικά και επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η τριβή ή η πίεση στην περιοχή που υπάρχει ξηρή απολέπιση.
Στις περιπτώσεις που βγαίνει υγρό, γίνεται φροντίδα µε χρησιμοποίηση, τοπικά, αντισηπτικών ή αντιβακτηριακών κρεμών, τοποθετείται αποστειρωμένη γάζα, η οποία στερεώνεται πάνω στο δέρμα.