Συντάκτης: Δέσποινα

Η επιληψία εκδηλώνεται με επεισόδια που ονομάζονται επιληπτικές κρίσεις.

• Αν o ασθενής στη διάρκεια της κρίσης χάνει τις αισθήσεις του (δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον), τότε η επιληπτική κρίση χαρακτηρίζεται γενικευμένη.
• Αν o ασθενής στη διάρκεια της κρίσης δε χάνει τις αισθήσεις του, η κρίση χαρακτηρίζεται εστιακή. Μερικές φορές μια επιληπτική κρίση ξεκινά σαν εστιακή και συνεχίζεται σαν γενικευμένη (“γενικεύεται”).

Οι πιο συχνές μορφές γενικευμένων κρίσεων είναι οι τονικοκλωνικοί σπασμοί (Grand Mal) και η γνήσια αφαίρεση (Petit Mal).

Οι τονικοκλωνικοί σπασμοί αποτελούν εκδήλωση είτε ιδιοπαθούς είτε δευτεροπαθούς επιληψίας. Η κρίση ξεκινά αιφνίδια με απώλεια των αισθήσεων και πτώση του ασθενούς στο έδαφος, κατά την οποία o ασθενής μπορεί να τραυματισθεί.

Στη συνέχεια ακολουθεί η “τονική” φάση της κρίσης, με διάρκεια 10 δευτερόλεπτα περίπου. Κατά τη φάση αυτή ο ασθενής έχει ανοικτά τα μάτια, τους αγκώνες σε κάμψη, τις γροθιές σφιγμένες, τα δόντια κλειστά σφικτά και δεν αναπνέει (γι’ αυτό συνήθως εμφανίζει κυάνωση, δηλαδή μελανιάζει). Στο τέλος της φάσης αυτής πολλές φορές o ασθενής ουρεί πάνω του.

Ακολουθεί η “κλωνική“ φάση της κρίσης με διάρκεια 1 – 2 λεπτά. Κατά τη φάση αυτή εκδηλώνονται βίαιοι σπασμοί στα τέσσερα άκρα και στο στόμα (o ασθενής μπορεί να δαγκώσει τη γλώσσα του). Τελικά η αναπνοή επανέρχεται Και η κυάνωση φεύγει. Μετά την κρίση συνήθως o ασθενής κοιμάται πολύ βαριά για αρκετές ώρες και, όταν ξυπνά, αισθάνεται εξάντληση, έχει σύγχυση και ίσως πονοκέφαλο.

Πολλές φορές λίγο πριν την κρίση προηγούνται πρόδρομα συμπτώματα (ζάλη, εκνευρισμός κ.ά.), που ονομάζονται «επιληπτική αύρα».

Grand = μεγάλη

Ηβηφρενικός Τύπος: Σε αυτόν τον τύπο τα συμπτώματα εμφανίζονται νωρίς κατά τη διάρκεια της εφηβείας.

Χαρακτηρίζεται δε από:

• αναίτια γέλια και, γενικά, συναίσθημα ρηχό και απρόσφορο
• Ιδεόρροια,
• Ιδεοφυγή και παραληρηματικές ιδέες συνήθως ερωτομανιακού περιεχομένου.

Οι ασθενείς αυτοί, προοδευτικά, εμφανίζουν:

• άρση των φυσιολογικών αναστολών τους,
• η συμπεριφορά τους ενασχόληση με τη σεξουαλικότητά τους χωρίς να υπολογίζουν κανέναν κοινωνικό φραγμό και, τελικά,
• παραμελούν παντελώς την ατομική τους υγιεινή και την καθαριότητα των χώρων στους οποίους διαμένουν.

Η Ψυχοδυναμική ή Ψυχαναλυτική Σχολή

Η σχολή αυτή, η πιο παλαιά και γνωστότερη όλων, είναι η σχολή εκείνη της οποίας οι αντιλήψεις διαμορφώθηκαν, αρχικά, από τις θεωρητικές προτάσεις του Σ. Φρόυντ, στις αρχές του 20^ου αιώνα. Οι βασικές αντιλήψεις του Φρόυντ (εκτός από όσα αναφέρθηκαν στην εισαγωγή) περιλαμβάνουν τις Τοπογραφικές και τη Δυναμική και Οικονομική Υπόθεση, καθώς και τη θεωρία των σταδίων ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης.

Σύμφωνα με την πρώτη τοπογραφική υπόθεση το ανθρώπινο ψυχικό όργανο αποτελείται από ένα Συνειδητό και ένα Ασυνείδητο κομμάτι. Το ασυνείδητο, το οποίο αποτελείται από απωθημένες εμπειρίες, βιώματα κ.ο.κ. είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερο σε έκταση από το συνειδητό και έρχεται στην επιφάνεια με τα όνειρα, τις παραδρομές της γλώσσας, καθώς και κατά τη διάρκεια της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας.

Σύμφωνα με τη τοπογραφική υπόθεση, το ψυχικό όργανο μπορεί να διακριθεί στο Αυτό (id), που περιλαμβάνει τα ορμέμφυτα του ανθρώπου, το Υπερεγώ (superego), το οποίο περιλαμβάνει τις εσωτερικευμένες απαγορεύσεις, την ηθική, το «τι πρέπει και τι δεν πρέπει» του ατόμου, και Το Εγώ (ego), το οποίο αποτελεί την «ταυτότητα» κάθε ανθρώπου. Το Εγώ κάθε στιγμή προσπαθεί να συνδυάσει τις ενορμήσεις του Αυτό, με τις ηθικές απαγορεύσεις του Υπερεγώ αλλά και με την εξωτερική πραγματικότητα, να σταθμίζει τις πιέσεις που δέχεται από όλες τις πλευρές και τελικά να εκδηλώνει κάποια για να πετύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα για το άτομο.

Σύμφωνα πάλι με τις Οικονομικές και Δυναμικές Υποθέσεις κάθε άτομο διαθέτει δύο ειδών ενορμήσεις, τις λιβιδινικές (n γνωστή libido) ή «ενορμήσεις της ζωής» και τις επιθετικές ή «ενορμήσεις του θανάτου».

Οι κρίσεις πανικού είναι οξέα επεισόδια κατά τα οποία ο ασθενής διακατέχεται από έντονο ακαθόριστο άγχος, φόβο, δυσφορία. H δυσάρεστη αυτή κατάσταση επιδεινώνεται ταχύτατα και συνοδεύεται από υποκειμενικό αίσθημα κινδύνου, καταστροφής ή και επικείμενου θανάτου του ασθενούς, καθώς και από σωματικά συμπτώματα.

Τα σωματικά συμπτώματα (ταχυπαλμία και αίσθημα καρδιακών παλμών, έντονη δύσπνοια και αίσθημα πνιγμονής, εφίδρωση, τρεμούλα, ναυτία ή ζάλη, ρίγη ή αίσθημα θερμότητας σε όλο το σώμα, αιμωδίες έως και λιποθυμία) προέρχονται από την υπερδιέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Οι κρίσεις πανικού διαρκούν, συνήθως, περί τα δέκα λεπτά της ώρας (το πολύ, μέχρι μισή ώρα), με διαρκώς εντεινόμενη συμπτωματολογία. Στο τέλος οδηγούν το άτομο σε λιποθυμία ή σε έξοδο από το χώρο που βρίσκεται (π.χ. σπίτι, λεωφορείο), ενώ κυριαρχείται από ένα ακατανίκητο αίσθημα ανάγκης διαφυγής. Κατά τη διάρκεια της κλιμάκωσης των συμπτωμάτων o ασθενής γίνεται ολοένα και πιο ανήσυχος, έχει έντονο το υποκειμενικό βίωμα ότι «τρελαίνεται», ότι «χάνει τον έλεγχο» των πράξεών του ή ότι πρόκειται να πεθάνει τα αμέσως επόμενα δευτερόλεπτα. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι περίπου το 5% του γενικού πληθυσμού θα παρουσιάσει μια τουλάχιστον προσβολή πανικού κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Η θεραπεία των κρίσεων πανικού είναι η άμεση χορήγηση αγχολυτικών φαρμάκων (π.χ. βενζοδιαζεπινών) με θεαματικά αποτελέσματα. Καλό είναι, μάλιστα, σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο να διαβεβαιώνεται ότι, παρά το υποκειμενικό του βίωμα (ότι πρόκειται να πεθάνει κ.ο.κ.), δε διατρέχει κανένα σωματικό κίνδυνο.

Η ψυχική υγεία είναι πολυδιάστατο φαινόμενο, αναπόσπαστο από την όλη υγεία του ανθρώπου. Είναι η ολοκληρωτική και αρμονική λειτουργία της όλης προσωπικότητας του ανθρώπου (Π.Ο.Υ.). O άνθρωπος δεν αποκτά την ψυχική υγεία για πάντα και πρέπει να δίνει ένα διαρκή αγώνα για τη διατήρησή της.

Βασικά κριτήρια του ψυχικά υγιούς ατόμου, όπως προβάλλονται στη νοσηλευτική βιβλιογραφία, είναι τα παρακάτω:

1. Αποτελεσματική αντίληψη της πραγματικότητας.
2. Αυτογνωσία.
3. Ικανότητα ελέγχου της συμπεριφοράς του.
4. Αυτοεκτίμηση.
5. Ικανότητα ανάπτυξης συναισθηματικών σχέσεων.
6. Δυνατότητα παραγωγικότητας.

Με βάση τα παραπάνω, το ψυχικά υγιές άτομο διαθέτει μια ρεαλιστική αντίληψη της πραγματικότητας. Έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και ρεαλιστική άποψη για τις ικανότητές του. Περνώντας τα διάφορα στάδια ανάπτυξής του και μεγαλώνοντας έχει αποβάλει τους τύπους εκείνους της συμπεριφοράς που του φαίνονται ακατάλληλοι. Έχει επιτύχει ικανοποιητική ισορροπία μεταξύ των συνειδητών και ασυνείδητων δυνάμεων που το παρακινούν να κάνει κάτι φθάνοντας έτσι σε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Έχει την ικανότητα να αγαπάει, να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της καθημερινής ζωής, είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις σχέσεις του με τους άλλους – όπως στην εργασία κ.ά. – και προσαρμόζεται στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω του.

Συμπτώματα που αφορούν τις σωματικές λειτουργίες: (ανορεξία με σημαντική απώλεια βάρους ή βουλιμία με αύξηση του βάρους του σώματος, αίσθημα κόπωσης, αϋπνία κ.α.), ελαττωμένη ικανότητα για σκέψη ή συγκέντρωση της προσοχής, ιδέες αυτοκτονίας.

Καλοήθεις	Καλοήθες αστροκύττωμα παρεγκεφαλίδας (παιδιά) Μηνιγγίωμα (ενήλικες) Ακουστικό νευρίνωμα (ενήλικες)
Κακοήθες   Πρωτοπαθείς	Κακοήθες αστροκύττωμα εγκεφαλικού ημισφαιρίου («πολύμορφο γλοιοβλάστωμα», ενήλικες)   Μυελοβλάστωμα (παιδιά)
Μεταστατικοί	Εγκεφαλικές μεταστάσεις από καρκίνο μαστού ή πνεύμονα (ενήλικες)